top of page

YANIKLAR

Isı, ışın, elektrik veya kimyasal maddelere maruz kalma sonucunda deri ve derialtı dokularda meydana gelen bir çeşit yaralanmadır.

 

HAFİF YANIKLAR:

Vücut yüzeyinin, 

%  2 sinden az olan 3. derece yanıklardır.

% 15 inden az olan 2. derece yanıklardır.

 

ORTA ŞİDDETLİ YANIKLAR

Erişkinlerde vücut yüzeyinin,

%  2-10 u arasındaki 3. derece yanıklar (el, ayak, yüz, cinsel organ hariç)

% 15-25 i arasındaki 2. derece yanıklar (el, ayak, yüz, cinsel organ hariç)

% 50-75 i arasındaki 1. derece yanıklar (el, ayak, yüz, cinsel organ hariç)

Çocuklarda vücut yüzeyinin,

% 10-20 si arasındaki 2. derece yanıklar (el, ayak, yüz, cinsel organ hariç)

Bebeklerde, tüm 1. derece yanıklar (el, ayak, yüz, cinsel organ hariç)

 

ŞİDDETLİ YANIKLAR

Erişkinlerde vücut yüzeyinin,

% 10 undan fazla olan 3. derece yanıklar ve 3. derece el, ayak, yüz, cinsel organ yanıkları.

% 25 inden  fazla olan 2. derece yanıklar.

Çocuklarda  vücut yüzeyinin  % 20 sinden fazla olan 1. derece yanıklar

Bebeklerde, tüm 3. derece yanıklar.

 

ISI YANIKLARI

Yaş ısı (buhar, her türlü kaynayan sıvı -su, yağ) ve kuru ısı (sıcak metaller, ütü, alev, güneş) ile meydana gelirler.

 

İlkyardım:

Yanma sürecini sona erdirerek daha fazla yaralanmayı önlemek gerekir ; alevi söndürmek, kızgın metali uzaklaştırmak, yaş ısıya maruz kalmış giysileri çıkarmak vb gibi. (DİKKAT: alev yanığında sentetik giysiler deriye yapışmışsa dokunulmaz; kaynar sıvı yanığında eğer olayın üzerinden zaman geçmişse giysiler soğuk suya tutulmadan önce çıkarılmaz aksi halde yapışan deride çıkar) 

 

KIMYASAL YANIKLAR

Kuvvetli asit veya bazlarla meydana gelir. Çoğunlukla endüstri, laboratuar veya fabrikalarda görülür. Sadece kimyasal maddeler değil onların oluşturduğu gazlar ve buharlar da kimyasal yanıklara (özellikle solunum yolunda) neden olurlar. Bu gibi iş yerlerinde normalde gerekli önlemlerin alınmış, kişilerin eğitilmiş olması gerekir. Bu kişilerin yönlendirmeleri ile yardımcı olunması, ilk yardımcının kendisini koruması açısından önemlidir. 

 

İlkyardım:

  • Kendinizi korumayı sakın ihmal etmeyin.

  • Hastanın kimyasal madde ile teması kesilmelidir. Kimyasal madde;

    • KURU (TOZ)  ise: Toz kimyasal madde, önce bir fırça veya kuru bezle (en doğrusu elektrik süpürgesi ile) iyice vücuttan uzaklaştırılır, ondan sonra bol akan su ile yıkanır. Öncelikle fırçalamanın nedeni: toz halindeki kimyasal madde su ile karşılaştığında aktive olarak ciddi yanıklara yol açmaktadır.

    • SIVI ise: Hemen etkilenen bölgedeki giysiler çıkarılır ve etkilenen alan basınçlı su ile en az 10 dakika (ağrı dinene kadar) yıkanır.

  • Açık yanık yarası oluşmuşsa, hemen steril gazlı bezle kapatılıp hastaneye götürülür.

 

ELEKTRIK YANIKLARI

Elektrik yanıkları, düşük veya yüksek voltajlı akımla temas sonucu meydana gelir.

 

İlkyardım:

ABC değerlendirilir ve devamlılığı sağlanır. Gerekiyorsa TYD sağlanır. Unutmayınız ki elektrik akımına kapılma nedeniyle kalbi durmuş kişileri hemen başlatılan TYD ile hayata döndürme şansı çok yüksektir.

Yanık yaraları varsa kuru steril pansumanla kapatılır.

Olası kırıklar tesbit edilerek atellenir.

Tüm elektrik yanıkları hastanede daha ileri tedavi gerektiren ciddi yaralanmalardır.

ZEHİRLENMELER

Herhangi bir kimyasal, organik veya fiziksel madde vücuda girdikten sonra özelliğine göre yerel veya genel hasar meydana getirerek, ölüme neden olabiliyorsa bu maddeye ZEHİR, olaya ise ZEHİRLENME denir.

 

Yerel  belirtiler:

  • Sokulan, ısırılan, temas eden yerde kızarıklık, şişlik, gerginlik, ağrı ve kaşıntı

  • Genel belirtiler:

  • Vücut ısısının yükselmesi (ateş),

  • Tüm vücutta kızarıklık, döküntü, kaşıntı,

  • Solunum sıkıntısı, hızlı ve zayıf atan nabız,

  • Baş ağrısı, kulak çınlaması,

  • Halsizlik, kendinden geçme, gelişen bilinç kaybı,

  • Şok, ölüm.

 

SINDIRIM YOLU ZEHIRLENMELERI

Ağız yoluyla alınan her türlü zehir etkisi yapan maddelerle meydana gelirler; bayat besinler, ilaçlar, alkol, korozif (yakıcı, tahriş edici) maddeler ya da alerjik etki yapan maddeler vb.

 

İlkyardım:

  • Eğer zehrin alınması üzerinden henüz 30 dakika geçmemişse, o zaman kusturulur.

 

Kusturmak için:

  • Tercih edilen kişinin kendi parmağı ile küçük dilini dolayısıyla  da öğürme refleksini uyararak kusmasını sağlamaktır,

  • Sıcağa yakın ılık su içirerek de kusturma sağlanabilir (kişi bardağı kendisi tutarak içmelidir! başkası tarafından içirilmemelidir!).

 

Kusturulmayacak durumlar:

  • Asit veya bazik madde (korozif madde) içeren sıvılar içilmişse,

  • Petrol ürünleri içilmişse,

  • Bilinci kapalı ise.

 

SOLUNUM YOLU ZEHIRLENMELERI

Tüp gaz, egzoz gazı (karbonmonoksit), duman ve diğer zehirli gazların solunması sonucunda görülür. Özellikle renksiz ve kokusuz zehirli gazlarla meydana gelen zehirlenmelerde kişide görülen belirtilerin saptanması  hayat kurtaracaktır.

Belirtileri:

  • Baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, kendinden geçme, bulantı-kusma, deride renk değişimi.

 

İlkyardım:

  • Öncelikle kaynak kapatılır, havalandırma sağlanır, kişi temiz havaya çıkartılır.

  • Yüzüne su serpilebilir, kolları açılıp kapatılabilir,

  • Gerekiyorsa suni solunum ve kalp masajı yapılır,

  • Mutlaka hastaneye götürülür.

 

DERI YOLU ZEHIRLENMELERI

Kremler, tozlar, sıvılar ile temas sonucu, ya da ısırma, sokma, enjeksiyon ile meydana gelir. Etkilenme durumuna göre yerel veya genel  belirtiler görülebilir.

 

İlkyardım:

  • Etken madde krem veya  toz şeklindeyse, bol akan su ile yıkanır; yara varsa üzeri steril gazlı bezle kapatılır.

  • Yerel belirtiler giderek yayılıyor ve genel belirtiler görülüyorsa, kişi derhal bir sağlık kuruluşuna götürülür. (Kişide gelişmekte olan alerjik  şoka karşı sağlık kuruluşunda semptomatik tedavi uygulanmalıdır, aksi halde kişi kaybedilebilir. Hastaneye götürürken bilinç kapanırsa koma pozisyonu verilir veya ABC nin devamlılığı sağlanır.)

 

 

YARALANMALAR

SIYRIK (Abrezyon): Derinin sert ve pürtüklü bir yüzeye sürtünmesi sonucu oluşan yüzeysel yaralanmalardır. Yaralanan kısımdan kan sızabilir. Oldukça ağrılı olabilirler. Sıyrıklar, varsa antiseptikle silinebilir yoksa sabunlu su ile yıkanıp kuru ve temiz tutuldukları sürece daha çabuk iyileşirler. Ancak, kirli veya ıslak bir iş yapılacaksa yara mutlaka kapatılmalıdır. 

 

KESİK 

Keskin ve düzgün yüzeyli nesne ile meydana gelir. Kesilmiş düzgün veya parçalı bir yara oluşur. Kesik şeklindeki yara deri altındaki dokuya, kasa, sinire ve kan damarlarına kadar derinleşebilir.Kesik yaranın kenarları antiseptikle silinir ve yara ağzı ucuca getirildikten sonra üzeri steril gazlı bezle kapatılarak, yaralı hastaneye götürülür. 

 

YIRTIK

Derinin bir parçası ya tamamen kopmuştur ya da küçük bir kısmı ile bağlı kalmıştır. Genelde çok kanarlar. Bu tip yaralanmalarda kısmen yada tam kopmuş olan deri (flap), yaranın üzerine, normal yerine yerleştirilmeli, daha sonra üzeri steril pansumanla kapatılmalıdır. Yaralı hemen hastaneye götürülmelidir. 

 

DELİNME

Bıçak gibi kesici-delici aletler veya kurşun gibi nesnelerle meydana gelir. Yara girişi küçük olduğundan, dışa kanama genellikle önemli değildir. Ancak derindeki dokulara önemli zarar verebilirler. Eğer bu yaralanma göğüs veya karında ise öldürücü olabilir. 

 

İlkyardım:

  • Kanamayı durdur.

  • Yaranın daha fazla kirlenmesini önle ( yara bandı veya steril gazlı bezle kapatarak).

  • Yaralı kısmın hareket etmesini önle; dinlendir.

  • Yara çok kirli ise mutlaka pansumanla kapatılmadan önce bulunabilecek en temiz su ile yıkanmalıdır. Bulunabilecek en temiz su : elimizin altında çaydanlıkta kalmış kaynamış ve soğumuş su, yoksa musluk suyu ya da şişe içinde satılan sular kastedilmektedir.

  • Eğer açık yara, kirli-paslı metal veya toprakla temas etmişse, mutlaka TETANOS SERUMU  ve/veya AŞISI yaptırılmalıdır. 

  • Yarada yabancı cisim varsa (Yabancı cisim batmışsa)   

    • Yabancı cisimleri çıkarmaya çalışmayın   

    • Yabancı cismi sabitlemek üzere kalın pansuman malzemesi kullanın   

    • Hastayı vakit kaybetmeden hastaneye götürün

 

 

 

 

© 2013 by hastaligimibul.com. All rights reserved.

Hastalığımı Bul
bottom of page